Ngày 18/4/2025 tại Trung tâm Hội nghị và Nhà khách tỉnh Trà Vinh, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (KNQG) phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tỉnh Trà Vinh tổ chức Tọa đàm Tổ khuyến nông cộng đồng, Hợp tác xã, tổ hợp tác trong triển khai thực hiện Đề án 1 triệu hec-ta chuyên canh lúa chất lượng cao phát thải thấp. Tham dự buổi tọa đàm có các chuyên gia đến từ Trung tâm KNQG, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn; Sở NN&MT Trà Vinh. Trung tâm Khuyến nông 12 tỉnh tham gia Đề án 1 triệu hec-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu long. Tổ khuyến nông cộng đồng và thành viên HTX tham gia Đề án cùng tham dự. Ông Hoàng Văn Hồng - PGĐ TTKNQG, Bà Huỳnh Thị Kim Định - Phó Cục kinh tế hợp tác, Ông Lê Văn Đông - Phó Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Trà Vinh đồng chủ trì tọa đàm.

Báo cáo tại buổi tọa đàm, ông Hoàng Tuyển Phương, Trưởng phòng Khuyến nông trồng trọt và Lâm nghiệp, Trung tâm KNQG báo cáo về thực hiện đề án phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao, Bộ NN&MT đã xây dựng và ban hành quy trình và sổ tay hướng dẫn “Quy trình kỹ thuật sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long”. Triển khai 7 mô hình thí điểm cấp trung ương tại 5 tỉnh gồm: Kiên Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Đồng Tháp và Cần Thơ. Kết quả bước đầu cho thấy mô hình canh tác lúa chất lượng cao, giảm phát thải mang lại những lợi ích rõ rệt cả về kinh tế lẫn môi trường.

Các mô hình giúp giảm chi phí sản xuất từ 8,2 - 24,2% nhờ giảm 30 - 50% lượng giống, tiết kiệm 30 - 70kg phân bón/ha, giảm 1 - 4 lần phun thuốc bảo vệ thực vật và cắt giảm 30 - 40% lượng nước tưới. Đồng thời, năng suất tăng 2,4 - 7,0%, giúp nâng cao thu nhập của nông dân thêm 12 - 50%, tương đương lợi nhuận tăng từ 4 - 7,6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu đã trao đổi thảo luận nhằm nâng cao năng lực cho tổ khuyến nông cộng đồng để thực hiện đề án 1 triệu hec-ta. Vấn đề chuyển đổi số là yếu tố quan trọng giúp tăng cường hiệu quả quản lý, giám sát và phát triển chuỗi giá trị trong Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và giám sát sản xuất lúa, từ việc sử dụng phần mềm quản lý hoạt động khuyến nông đến giám sát phát thải khí nhà kính (MRV) sẽ giúp tổ khuyến nông cộng đồng, hợp tác xã, tổ hợp tác theo dõi và điều chỉnh quy trình sản xuất một cách chính xác. Các nền tảng thương mại điện tử cũng sẽ giúp kết nối nông sản đến thị trường tiêu thụ rộng hơn, đảm bảo đầu ra ổn định và nâng cao giá trị cho sản phẩm lúa chất lượng cao.

Kết luận tọa đàm Ông Hoàng Văn Hồng - PGĐ Trung tâm KNQG cho biết: trong thời gian tới, để triển khai Đề án 1 triệu hec-ta lúa chất lượng cao hiệu quả, yếu tố then chốt là phải tiếp tục đào tạo nâng cao năng lực cho các tổ khuyến nông cộng đồng, hợp tác xã và tổ hợp tác: Đào tạo chuyên sâu về quy trình kỹ thuật canh tác giảm phát thải, như sạ cụm, sạ hàng, sạ bằng drone, tưới ngập khô xen kẽ (AWD). Đồng thời, đào tạo kỹ năng quản lý chuỗi giá trị và kết nối thị trường, để đảm bảo nông sản được tiêu thụ ổn định, từ đó gia tăng thu nhập cho nông dân.

Đối với các bộ, ngành và các địa phương cần tăng cường hỗ trợ cho tổ khuyến nông cộng đồng, hợp tác xã, tổ hợp tác xây dựng và củng cố liên kết chuỗi giá trị bền vững. Song song đó là có một khung chính sách rõ ràng để họ có thể thực hiện các hợp đồng hợp pháp và quản lý hoạt động của mình hiệu quả.

Ngoài các giải pháp trên, để nâng cao động lực cho tổ khuyến nông cộng đồng, hợp tác xã và tổ hợp tác, cần có chính sách khuyến khích tham gia vào Đề án, thông qua các hình thức hỗ trợ tài chính, ưu đãi tín dụng, khen thưởng cho các mô hình hoạt động tốt. Việc tạo ra các cơ chế huy động vốn từ nguồn ngân sách nhà nước và doanh nghiệp cũng sẽ giúp đảm bảo nguồn lực bền vững cho hoạt động của các tổ chức này./.

Trí Tuệ - TT DVNN&MT